เสมหะ หรือเสลด คือ การระคายเคืองในลำคอ ที่เกิดจากเชื้อโรค หรือสิ่งแปลกปลอม รวมทั้งพฤติกรรมที่ทำให้เกิดเสมหะ เช่น การรับประทานอาหารรสจัด การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และการสูบบุหรี่ จะทำให้เกิดกระตุ้นการหลั่งเสมหะออกมาเคลือบในลำคอ เมื่อหลังออกมาในปริมาณมาก มีความเหนียว ข้น สามารถติดคอได้ สร้างความรำคาญให้แก่ผู้ป่วย ซึ่งเสมหะในคอนี้ สามารถบอกโรคได้เช่นกัน
แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคได้จากสีของเสมหะผู้ป่วย ได้แก่
เสมหะสีใส หรือไม่มีสี
เสมหะสีนี้จะมีลักษณะเป็นเมือกจะออกมาจากทางจมูก ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อไวรัส อาจเป็นโรคดังนี้
เสมหะสีเขียว หรือเหลือง
แสดงว่าร่างกาย มีการติดเชื้อแบคทีเรีย อาจเป็นโรคดังนี้
เสมหะสีชมพู
แสดงว่าร่างกาย มีเลือดออกภายในร่างกาย อาจเป็นโรคดังนี้
เสมหะสีน้ำตาล
เกิดจากสาเหตุเดียวกับเสมหะสีชมพู เพียงแต่ว่าเลือดที่ออกภายในร่างกายนั้น เป็นเลือดที่มีการค้างคาในร่างกายนานมากกว่า อาจเป็นโรคดังนี้
เสมหะสีดำ
แสดงว่าร่างกายมีการติดเชื้อรา อาจเป็นโรคดังนี้
ไอมีเสมหะ และมีอาการเป็นไข้
ไอมีเสมหะ และมีน้ำมูก
ไอมีเสมหะ และมีอาการคันคอ
ไอมีเสมหะเรื้อรัง และมีอาการเจ็บคอที่รุนแรง
ไอมีเสมหะออกมาเป็นเลือด
ไอมีเสมหะ และแสบร้อนกลางอก
ไอมีเสมหะ และมีอาการแน่นหน้าอก
ยาบรรเทาอาการไอมีเสมหะ มี 2 ชนิด หลากหลายรูปแบบ
ชนิดของยาแก้ไอมีเสมหะ ได้แก่
ยาละลายเสมหะ (Mucolytics)
ยาขับเสมหะ (Expectorants)
รูปแบบของยาแก้ไอมีเสมหะ ได้แก่
ยาแก้ไอแบบน้ำ
ยาแก้ไอแบบผง รับประทานโดยผสมน้ำ
ยาแก้ไอแบบเม็ด และแคปซูล
อาการไอมีเสมหะ มี 2 ชนิด คือ การไอมีเสมหะแบบเฉียบพลัน จะมีอาการไม่เกิน 3 สัปดาห์ และการไอแบบเรื้อรัง มีอาการไอ 8 สัปดาห์ขึ้นไป สำหรับเด็ก 4 สัปดาห์ โดยทั่วไปแล้วไอมีเสมหะแบบเฉียบพลัน สามารถหายเองได้ 2-3 สัปดาห์ หากมีอาการในระยะเวลานานกว่านี้ ควรมาทำการพบแพทย์ เพื่อทำการรรักษา เพราะอาจจะเป็นโรคร้ายแรงอื่นๆ และหากไม่ทำการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ อาจส่งผลกระทบต่อร่างกายได้