การผ่าตัดข้อเข่าเทียม เป็นวิธีการรักษาโรคที่เกี่ยวกับข้อเข่าในผู้สูงอายุ เช่น ข้อเข่าเสื่อม, ข้ออักเสบ และข้ออักเสบจากอุบัติเหตุ โดยระยะเวลาของข้อเข่าเทียมจะมีอายุประมาณ 15-20 ปี
ผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ถ้ามีการผ่าตัดก่อนอายุ 40 ปี อาจจะมีครั้งต่อไปตามมา เนื่องจากอุปกรณ์มีโอกาสที่จะสึกหรอตามระยะเวลาได้
ข้อเข่ามีการเคลื่อนไหวผิดปกติ เช่น เข่าผิดรูป, ไม่สามารถเหยียด หรืองอเข่าได้
ผู้ที่มีอาการปวดเข่า
ผู้ที่เคยรักษาข้อเข่าด้วยวิธีอื่น ๆ แต่ไม่สามารถหายได้
ชนิดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งหมด
เป็นการตัดผิวข้อทั้งส่วนปลายต้นขา Femur หรือส่วนบนของกระดูกหน้าแข้ง Tibia และแทนที่ด้วยผิวโลหะ โดยมีแผ่นพลาสติกกั้น
ชนิดเปลี่ยนผิวข้อเข่าเทียมบางส่วน
เป็นการเปลี่ยนผิวทั้งด้านต้นขา และกระดูกหน้าแข้ง เฉพาะด้านที่มีอาการเสื่อม เรียกว่า Unicompartmental Knee Replacement
ตรวจร่างกายทั่วไป และตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น ตรวจเลือด, ตรวจปัสสาวะ และเอกซเรย์
เตรียมสิ่งของ และบุคคลไว้ช่วยเหลือหลังผ่าตัด เช่น การติดตั้งราวไว้ช่วยพยุงเดิน เป็นต้น
ตรวจดูผิวหนังบริเวณเข่า และขา
การเตรียมเลือด แนะนำให้ผู้ป่วยบริจาคเลือดของตัวเองไว้ใช้ในการผ่าตัด ควรบริจาค 3–4 อาทิตย์ก่อนการผ่าตัด
ผู้ที่มีการติดเชื้อภายในร่างกาย เช่น การติดเชื้อภายในช่องปาก เป็นต้น
ผู้ที่ติดเชื้อในเข่า และยังรักษาไม่หาย
ผู้ที่มีอาการข้อเข่าเสื่อม และสูญเสียการทำงานของเส้นประสาทรับความรู้สึก
ผู้ที่เกิดปัญหาข้อเข่าเสื่อม และกล้ามเนื้อต้นขาอ่อนแรง
การผ่าตัดใช้เวลาประมาณ 1-3 ชั่วโมง โดยการตัดเอาผิวข้อที่เสียออก และใช้ผิวข้อเทียมที่ทำด้วยโลหะ ซึ่งมีส่วนพลาสติกกั้นระหว่างผิวโลหะ เพื่อป้องกันการกระแทก และลดแรงเสียดสีระหว่างผิวข้อ ผู้ป่วยจะอยู่ในห้องพักฟื้นเป็นเวลา 1–2 ชั่วโมง หลังผ่าตัด
หลังผ่าตัดข้อเข่าเทียม 2-3 วัน แพทย์จะให้ผู้ป่วยบริหารเข่า เช่น ลุก-ยืน และหัดเดินพร้อมกับนักกายภาพบำบัด
เมื่อผู้ป่วยเริ่มช่วยตัวเองได้ ไม่มีอาการติดเชื้อ ให้ผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้หลังผ่าตัด หากอยู่ที่โรงพยาบาลเป็นเวลา 5–7 วันแล้ว
การเดินออกกำลังกาย ในช่วงหลังการผ่าตัดช่วงแรก ให้ใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน และหากมีอาการเจ็บไม่ควรที่จะฝืนเดินต่อ
หลีกเลี่ยงการเดินขึ้นลงบันไดบ่อย ๆ
ไม่ควรเคลื่อนไหวเร็วเกินไป
อย่างอเข่ามาก, หลีกเลี่ยงการยกของหนัก และรักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
แก้ปัญหาเรื่องข้อเข่าผิดรูป
ลดอาการปวดข้อเข่า
แก้ไขอาการข้างเคียงจากการรักษาด้วยวิธีอื่น
การป้องกันการเสื่อมเรื่องข้ออื่น ๆ ที่จะตามมา
ปัจจุบันทางโรงพยาบาลมีเทคโนโลยีสมัยใหม่ ในการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น ทำให้ผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวได้เร็ว โดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะเดินด้วยอุปกรณ์ช่วยเดินได้ภายในหนึ่งวันหลังผ่าตัด ถ้าหากไม่มีภาวะแทรกซ้อนใด ๆ จะทำให้ระยะพักฟื้น และระยะการนอนโรงพยาบาลสั้นลง
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (Total Knee Replacement)
ข้อเข่าเสื่อม โรคที่อาจไม่ได้เกิดขึ้นกับผู้สูงอายุเพียงวัยเดียว