คออักเสบ (Pharyngitis) เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัส และแบคทีเรียภายในอากาศ โรคนี้สามารถแพร่กระจายได้ทุกวัย หากผู้ป่วยเป็นเด็กจะทำให้มีความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อนที่อันตราย เช่น โรคหัวใจรูมาติก โรคนี้สามารถรักษาได้แต่ต้องรักษาอย่างต่อเนื่องภายใต้คำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
เชื้อไวรัสเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดคออักเสบ ซึ่งเป็นเชื้อไวรัสชนิดเดียวกับกลุ่มโรคไข้หวัด คอตีบ กลุ่มอาการครุ้ป (Croup) หรืออีสุกอีใส เป็นต้น และยังพบสาเหตุส่วนหนึ่งจากการติดเชื้อสเต็ปโตคอคคัส (Streptococcus) ทำให้เกิดโรคคออักเสบ (Strep Throat) เชื้อไวรัสและเชื้อแบคทีเรียเหล่านี้สามารถเข้าสู่ร่างกายของเราได้ผ่านอากาศที่เราหายใจ รวมไปถึงการสัมผัสโดยตรง นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่นที่ทำให้เกิดคออักเสบร่วมด้วย ได้แก่
นอกจากนี้คออักเสบยังสามารถเกิดจากผลข้างเคียงจากการระบาดของโรคไข้หวัด หรือพฤติกรรมการสูบบุหรี่ด้วย เนื่องจากควันบุหรี่มีส่วนทำให้เกิดการติดเชื้อได้เช่นกัน
อาการจะมีความแตกต่างกันขึ้นอยู่กับสาเหตุของการติดเชื้อคออักเสบทั้งจากเชื้อแบคทีเรีย และเชื้อไวรัส
หากสาเหตุของโรคเกิดจากเชื้อไวรัสจะทำให้อาการไม่รุนแรงและสามารถหายได้เองภายในเวลาเพียงไม่กี่วัน หากเป็นคออักเสบชนิดเฉียบพลัน (Acute pharyngitis) จะใช้เวลาประมาณ 3-7 วันเท่านั้นแต่ถ้าหากเป็นคออักเสบชนิดเรื้อรัง (Chronic pharyngitis) จะใช้เวลาหลายสัปดาห์กว่าจะหายเป็นปกติอีกครั้ง
การเกิดภาวะแทรกซ้อนสามารถขึ้นอยู่กับประเภทของการติดเชื้อ และสุขภาพของตัวผู้ป่วยเองด้วย อาการหลัก ๆ ที่แทรกซ้อนมักจะเป็นอาการอักเสบและอาการหนอง ได้แก่
การติดเชื้อแบคทีเรีย “สเต็ปโตคอคคัสกลุ่มเอ (Group A Streptococcus)” และไม่สามารถรักษาคออักเสบให้หายได้จะกลายเป็นอาการเรื้อรัง ซึ่งมีผลต่อหัวใจโดยเฉพาะในเด็กทำให้เพิ่มความเสี่ยงของ “ไข้รูมาติก” หากไม่ได้รับการรักษาอย่างใกล้ชิดจะเป็นการเพิ่มอาการอักเสบของหัวใจส่งผลให้เกิดอาการตีบรั่วของหัวใจ อาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อเปลี่ยนหัวใจ
โรคนี้สามารถรักษาได้ตามอาการจนกว่าเชื้อจะถูกกำจัดผ่านภูมิคุ้มกันของร่างกายเมื่อแข็งแรงขึ้น ประกอบกับการดูแลตนเอง ดังนี้
หากพบว่าตนเองหรือคนในครอบครัวมีการติดเชื้อเป็นคออักเสบควรหยุดงานหรือหยุดเรียนเพื่อลดความเสี่ยงในการแพร่เชื้อต่อผู้อื่นอย่างน้อย 24 ชั่วโมง และควรให้ความสำคัญกับเรื่องสุขอนามัยในทุก ๆ ด้านเพื่อให้การรักษาได้ผลที่ดียิ่งขึ้น
การทานยาสำหรับผู้ป่วยโรคนี้จะแบ่งออกตามสาเหตุของโรค และควรปรึกษาแพทย์ก่อนทานยาทุกชนิด ดังนี้
การป้องกันไม่สามารถทำได้โดยตรงเนื่องจากสาเหตุของโรคนี้เกิดจากการติดเชื้อภายในอากาศ หรือการสัมผัสเชื้อโดยตรง การป้องกันจึงเป็นเพียงแนวทางปฏิบัติเพื่อลดโอกาสในการติดเชื้อแบคทีเรียและไวรัสสาเหตุของคออักเสบ ได้แก่
คออักเสบเป็นโรคที่ยากจะหลีกเลี่ยงหากเป็นแล้วควรระวังเรื่องการเข้าใกล้ผู้อื่น และรีบพบแพทย์เพื่อรักษาโดยเร็วที่สุดเพื่อให้กลับไปใช้ชีวิตได้ตามปกติดังเดิม