ภาวะเลือดจางทานอาหารอย่างไรต้องรู้
ภาวะเลือดจางทานอาหารอย่างไรต้องรู้

เลือดจาง (Anemia) มีสาเหตุของการเกิดโรคทั้งที่ควบคุมไม่ได้ และควบคุมได้ เช่น การขาดสารอาหารสำคัญที่ช่วยผลิตเม็ดเลือดแดงโดยเฉพาะธาตุเหล็ก ผู้ที่ป่วยเลือดจางจึงต้องให้ความสำคัญกับการทานอาหารเพื่อส่งเสริมให้ร่างกายสร้างเม็ดเลือดแดงได้มากขึ้นโดยเน้นการทานผักผลไม้ แต่ถ้าหากเป็นเด็กทารกให้เน้นไปที่การดื่มนมแม่เป็นหลัก

 

เลือดจางคืออะไร

 

เลือดจางหรือ “ภาวะซีด” ที่พบได้บ่อยโดยทั่วไป เกิดจากปริมาณของเม็ดเลือดแดงในร่างกายน้อยกว่ามาตรฐาน ซึ่งจะส่งผลให้ผู้ที่เป็นภาวะนี้มีอาการที่แสดงออกมาหลากหลายตามสาเหตุและความรุนแรง เช่น

 

  • ตัวซีดหรือเหลือง
  • อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย
  • หายใจลำบากเมื่อต้องใช้แรง
  • ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ
  • เป็นลมหมดสติ

 

ในบางรายอาจมีอาการของเลือดจางในระดับรุนแรงโดยจะส่งผลต่อการทำงานของหัวใจจนหัวใจล้มเหลว ในขณะที่ผู้ป่วยบางรายอาจไม่แสดงอาการผิดปกติใด ๆ เลือดจางเกิดได้จากหลายสาเหตุทั้งการเสียเลือดอย่างฉับพลัน หรือร่างกายผลิตเม็ดเลือดแดงได้น้อยจากการขาดสารอาหารสำคัญอย่างธาตุเหล็ก เป็นต้น

 

เลือดจางขาดสารอาหารอะไร

 

หนึ่งในสาเหตุที่ทำให้ร่างกายของผู้ป่วยเลือดจางสร้างเม็ดเลือดแดงได้น้อยคือการขาดสารอาหาร ได้แก่ ธาตุเหล็ก กรดโฟลิก และวิตามินบี 12 สารอาหารเหล่านี้เป็นส่วนสำคัญต่อการสร้างเม็ดเลือดแดง โดยเฉพาะธาตุเหล็ก เราจึงได้ยินบ่อย ๆ ว่าภาวะดังกล่าวมีสาเหตุมาจากการขาดธาตุเหล็กนั่นเอง

 

โรคเลือดจางขาดสารอาหาร

 

เป็นเลือดจางกินอาหารอย่างไร

 

  • อาหารสำหรับเด็กทารกเลือดจาง : ตั้งแต่แรกเกินจนครบ 1 ปีควรดื่มนมแม่เพราะมีสารอาหารที่จำเป็นครบถ้วนอยู่แล้ว ไม่ควรดื่มนมวัวที่ไม่ได้รับรองสำหรับทารก เมื่ออายุตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไปสามารถเริ่มทานผักผลไม้ได้แล้ว หากเด็กอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไปยังสามารถดื่มนมแม่ร่วมกับทานอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น ข้าวโอ๊ต ผักใบเขียว ตับ และไข่ เป็นต้น
     
  • อาหารสำหรับบุคคลทั่วไปที่เป็นเลือดจาง : ทานผักใบเขียว เช่น คะน้า ผักโขม ผลไม้อบแห้ง เนื้อสัตว์โดยเฉพาะตับ เนื้อสัตว์สีแดง และอาหารทะเลซึ่งเป็นแหล่งของธาตุเหล็ก หรือจะทานธัญพืชจำพวกถั่วเหลือง ถั่วแดง หรืองา เป็นต้น
     
  • กรณีเลือดจางจากการขาดโฟลิก และวิตามินบี 12 : หากขาดกรดโฟลิกให้ทานอาหารจำพวกผักผลไม้สด หรือข้าวกล้อง เนื้อวัว และปลาแซลมอน เป็นต้น หากเกิดจากการขาดวิตามินบี 12 ให้เน้นทานไข่ เนื้อสัตว์รวมถึงเนื้อปลา

 

เป็นเลือดจางห้ามกินอะไรบ้าง

 

เนื่องจากร่างกายของผู้ป่วยเลือดจางต้องกินอาหารเพื่อลดการขาดสารอาหารที่สำคัญต่อการสร้างเม็ดเลือดแดง จึงมีอาหารบางประเภทที่อาจขวางกั้นการดูดซึมอาหารเหล่านั้นที่ควรหลีกเลี่ยง

 

  • อาหารที่ไม่ควรทานพร้อมกัน : หากทานยาเสริมธาตุเหล็กไม่ควรทานพร้อมกับการดื่มนม ไม่ควรดื่มชากาแฟหลังมื้ออาหารที่ทานผักใบเขียว
     
  • อาหารที่ผู้ป่วยเลือดจางควรหลีกเลี่ยง : ผักใบเขียวเข้มรสฝาดทั้งสมุนไพร ขี้เหล็ก ขมิ้นชัน กระถิน  เป็นต้น รวมถึงต้องจำกัดปริมาณการดื่มแอลกอฮอล์ด้วย โดยผู้ชายควรดื่มไม่เกิน 2 แก้วส่วนผู้หญิงไม่ควรดื่มเกิน 1 แก้วต่อวัน

 

นอกจากการทานอาหารแล้ว ผู้ป่วยเลือดจางสามารถดูแลตนเองผ่านการออกกำลังกายได้ด้วยแต่ต้องปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการออกกำลังกายที่ถูกต้องก่อนทุกครั้ง