CHAT

หน้าแรก > รวมบทความสุขภาพ > โปลิโอ วัคซีนที่ทุกคนเคยได้รับในวัยเด็ก

โปลิโอ วัคซีนที่ทุกคนเคยได้รับในวัยเด็ก

16 มกราคม 2566 • 34516 ครั้ง

โปลิโอ (Poliomyelitis) คือ โรคติดต่อร้ายแรงจากเชื้อไวรัสที่ทำลายระบบประสาทก่อให้เกิดความผิดปกติ เช่น อัมพาต หายใจลำบาก มีความเสี่ยงพิการ หรือเสียชีวิตสูง ดังนั้นทุกคนจะต้องได้รับวัคซีนเพื่อป้องกันโรคนี้ตั้งแต่วัยเด็ก เพราะมักจะพบผู้ติดเชื้อมากกว่าผู้ใหญ่ อีกทั้งในหลายประเทศบนโลกมีความร่วมมือกัน เพื่อยับยั้งการแพร่ระบาด ไม่ใช่ผลกระทบต่อสุขภาพเพียงอย่างเดียวเท่านั้น มันเป็นปัญหาใหญ่ถึงระบบเศรษฐกิจ และสังคมได้อีก หากติดตามข่าวสารด้านสาธารณสุข จะพบว่าประเทศไทยยังมีผู้ป่วยอยู่

สาเหตุโรคโปลิโอ

เชื้อไวรัสโปลิโอ (Poliovirus) อาศัยอยู่ภายในร่างกายของมนุษย์สามารถแพร่เชื้อได้จากการไอ จาม หรืออุจจาระ เมื่อสิ่งเหล่าปนเปื้อนมาในอาหาร น้ำดื่ม หรือการสัมผัสโดยตรงก็เกิดการติดเชื้อไวรัสนี้ได้ โดยจะเดินทางเข้าสู่ปาก คอ ลำไส้ ผ่านกระแสโลหิต สู่ระบบประสาทในที่สุด ซึ่งผู้ที่มีความเสี่ยง ได้แก่

สตรีมีครรภ์ที่ได้รับเชื้อ HIV หรือภูมิคุ้มกัน

ใกล้ชิดกับผู้ป่วย

อาศัยอยู่ในพื้นที่การระบาด

ได้รับการผ่าตัดเอาต่อมทอนซิลออกไป

Poliomyelitis Vaccine

อาการโรคโปลิโอ

ส่วนใหญ่มักไม่แสดงความผิดปกติ หรืออาจจะมีลักษณะเหมือนไข้หวัดทั่วไป แต่ที่รุนแรงสามารถแบ่งตามกลุ่มโรคได้

เยื่อหุ้มสมองอักเสบ

ปวดศีรษะ

เจ็บคอ

อาเจียน

อ่อนเพลีย

ปวดหรือเมื่อยหลัง คอ แขน ขา

กล้ามเนื้ออ่อนแรง

ในสัปดาห์แรกหลังได้รับเชื้อ จะมีอาการคล้ายในกลุ่มข้างต้นที่กล่าวมา หลังจากนั้นมีความผิดปกติ ดังนี้

ระบบประสาทอัตโนมัติไม่สามารถทำงานได้

กล้ามเนื้อหดเกร็งอย่างรุนแรง

แขนขาอ่อนแรง

อัมพาตเฉียบพลัน

การวินิจฉัยโรคโปลิโอ

แพทย์จะตรวจสอบปฏิกิริยาสะท้อนกลับของร่างกายผู้ป่วยที่มีความผิดปกติจากระบบทางเดินหายใจ หรือเจ็บ ปวด บริเวณลำคอ แผ่นหลัง หลังจากนั้นจะตรวจหาเชื้อจากสารคัดหลั่ง และเก็บตัวอย่างในระยะเฉียบพลัน รวมทั้งระยะแฝงของโรค ส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น

น้ำเหลือง

ลำคอ

อุจจาระ

น้ำหล่อเลี้ยงสมอง และไขสันหลัง

ตรวจสารภูมิคุ้มกัน IgM หรือ IgG

การรักษาโรคโปลิโอ

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีรักษาให้หายขาด แต่แพทย์จะรักษาตามอาการของผู้ป่วย ได้แก่

พักผ่อนให้เพียงพอ

รับประทานยาบรรเทาอาการปวด

ออกกำลังกายที่ไม่ใช้พละกำลังหนักมาก

ใช้เครื่องช่วยหายใจ อุปกรณ์พยุงการเคลื่อนไหว

ทำกายภาพบำบัด

การผ่าตัดเพื่อแก้ไขข้อต่อที่ผิดรูปร่าง

Poliomyelitis Vaccine

วัคซีนโปลิโอ

แบ่งเป็น 2 ชนิด

แบบรับประทาน

มาจากเชื้อไวรัสโปลิโอ ที่มีฤทธิ์อ่อน ทำให้เกิดภูมิคุ้มกันในลำไส้ และเลือด

แบบฉีด

ได้จากเชื้อไวรัสโปลิโอที่ตายแล้วทำให้มีภูมิคุ้มกันเฉพาะในกระแสโลหิต

ผู้ที่ได้รับวัคซีนป้องกันโปลิโอแบบฉีด เมื่ออายุ 4 เดือน

วัคซีนแบบหยอด ตอนอายุ 2, 4 และ 6 เดือน 1 ขวบครึ่ง และ 4 ปี จนครบ 5 ครั้ง

สำหรับผู้ที่มีอาการแพ้วัคซีนโปลิโอ ผู้หญิงตั้งครรภ์ ผู้ป่วยภูมิคุ้มกันบกพร่อง ควรหลีกเลี่ยง

หากเป็นไข้ หรืออาการผิดปกติเฉียบพลัน ควรเลื่อนการรับวัคซีนไปก่อน

เป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วงสำหรับคนไทยที่อยู่ตามแนวตะเข็บชายแดน พื้นที่ห่างไกล เพราะแถวนั้นยังคงมีการระบาดของเชื้อโปลิโออยู่ อีกทั้งผู้ที่เคยเป็นแล้ว ระยะเวลาผ่านไป 30-40 ปี ก็สามารถกลับมามีอาการผิดปกติได้ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสภาวะจิตใจเหมือนกัน ไม่ว่าจะเป็นซึมเศร้า หรืออารมณ์แปรปรวน รวมทั้งด้านสมาธิ และสติปัญญา

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง

กุมารเวช

FAQ รวมโปรแกรมฉีดวัคซีน

ทำความรู้จักวัคซีนป้องกันโรคคอตีบ ไอกรน และบาดทะยัก

บทความล่าสุด